Visszatérés – Retrace (digital director’s cut)

Judit Eleks tot op heden laatste speelfilm is een opmerkelijk mix van elementen.

Het begon als poging Marguerite Duras’ roman Dix Heures et demie du soir en été uit 1960 te bewerken – het verhaal over een echtpaar dat met een tienerdochter door een vreemd land rijdt, vormt nog steeds de ruggengraat van Retrace. Het verhaal werd daarna uitgebreid met elementen uit Mészöly Miklós’ novelle Szárnyas lovak uit 1979, met name met de vraag waarom twee mensen volledig anders kunnen reageren op dezelfde gebeurtenis. Uiteindelijk veranderde het in het verhaal van een immigrant die met haar familie vanuit Zweden terugkeert naar het Roemenië van de Ceaușescu’s in de jaren 80, en het parallelle verhaal dat deels speelt in het verleden van haar jeugdvriendin, die collaboreerde met de regimes. De uiteindelijke vorm ontstond toen Elek een aantal aspecten uit haar eigen familiegeschiedenis toevoegde – het gruwelijke lot van haar zus Vera, die vermoord werd in een concentratiekamp na te zijn ingezet als prostituee voor de bewakers.

Het resultaat is een van Eleks meest cerebrale werken: een mozaïek van in elkaar grijpende verhalen in een heel stel verschillende talen, waarin thuis een melancholische, mogelijk dodelijke illusie is en ballingschap misschien wel het lot is van ieder fatsoenlijk mens.

– Olaf Möller

• 

• 

• 

• 

• 

•