Interview Kenneth Mercken
09 mei 2019
Kenneth Mercken over zijn wielrenfilm Coureur
Met Coureur toont de Vlaamse debutant Kenneth Mercken de mooie en de vuile kant van de wielrenport in de vorm van bloeddoping. Als voormalig semi-prof kent Mercken de tol die doping eist. Maar de film is ook een verhaal over de verwoestende competitiestrijd tussen vader en zoon.
Is het makkelijk of juist moeilijk om zo’n autobiografische film te maken?
Ik ben altijd heel open geweest over mijn ervaringen in de wielrenwereld, in talkshows en interviews. Mijn afstudeerfilm, waarCoureur uit voortvloeide, behandelde ook al dit gegeven. Daarin zaten twee Russische wielrenpersonages en er kwamen ook expliciete zaken aan bod. Een van de acteurs stelde me de vraag: maar waar is nu de Vlaming in dit verhaal? Want ja, inspuiten moesten we allemaal. Dus wellicht dat ik de dingen toch wat heb weggeduwd. Als regisseur had ik het privilege of het voordeel dat anderen niet hebben: ik heb die wereld van binnenuit, vanuit de buik van het peloton, meegemaakt. Als iemand die omerta kan breken, dan moet het iemand zijn met recht van spreken, iemand die authentieke verhalen kan vertellen. Het vertellen van mijn eigen verhaal was ook een therapeutisch proces waarin je jezelf en anderen tegenkomt. Het moeilijke voor mij was om de afstand te vinden om het tot fictie te transformeren. In eerste instantie was het scenario heel anekdotisch. Toen heette het hoofdpersonage ook nog gewoon Kenneth. Ik had nog helemaal niet de vereiste afstand tot het onderwerp. Maar na een aantal scenariolabs was die switch er ineens, en opeens werd Kenneth Felix. Het móest fictie worden, omdat het anders lastig is er een dramatische boog in aan te brengen.
En nooit overwogen om er een documentaire van te maken?
Met een documentaire stel je jezelf niet alleen bloot, maar dwing je de mensen om je heen dat ook te doen. Dat is eigenlijk nu al het geval, maar in mindere mate. Of ik toestemming van mijn ouders heb gevraagd voor dit project? Ach, mijn vader en ik hoeven geen ellenlange gesprekken te voeren om elkaar begrijpen. Hij was best trots op die korte film. En dat terwijl die film er juíst over ging dat hij alleen maar trots kon zijn op mij als wielrenner. Zijn eerste reactie na het zien van Coureur was: je hebt me wel gespaard. Een typisch machoreactie, denk ik: het schild waarachter hij zich verbergt. Even later, toen we wat dronken aan de bar, zei hij: ik ben fout geweest. Dat was heel vreemd te horen. Ik wist niet goed hoe ik daar na al die tijd op moest reageren. Ik had geen woorden. En direct daarna zei hij tegen mijn producent: maar ik ben wél de beste.
Ik krijg geregeld de vraag of Coureur een afrekening is met het wielrennen. Helemaal niet! Ik voel geen rancune.
— Kenneth Mercken
Zonder iets te verklappen voor de kijkers: het eindshot deelt een behoorlijke dreun uit.
Zeker. Dat shot impliceert dat alles wat je ervoor zag, ook echt zo is gebeurd. Maar dat is natuurlijk niet zo; bepaalde zaken zijn gefictionaliseerd. Maar neem bijvoorbeeld de bloedtransfusiescène waarin de vader zijn bloed afstaat zodat zijn zoon de dopingcontrole kan omzeilen. Dat is niet daadwerkelijk gebeurd, maar werkt symbolisch: de vader geeft een stukje van zichzelf mee op de reis van zijn zoon. En ik ben ervan overtuigd dat áls ik het mijn vader destijds had gevraagd, hij het direct had gedaan. In die zin is het ergens wel de waarheid voor mij.
Luister naar De Grote IFFR VPRO Podcast Show #5 over Coureur
Ben je nu Coureur er is helemaal klaar met de sport?
Ik krijg geregeld de vraag of Coureur een afrekening is met het wielrennen. Helemaal niet! Ik voel geen rancune, ik vind het een fantastische sport. Ik train nog elke dag, en zit met acteur die Felix speelt in hetzelfde wielerteam. Ik weet alleen dat ik het niet de ambitie moet hebben om het op topniveau uit te oefenen. Dan ga ik te ver. Dat zit deels in de genen, maar ook wat van jongs af aan door mijn vader me is bijgebracht. Moet ik daar mijn vader nu om veroordelen? Ik ben hem ergens ook dankbaar, want het heeft me wel gevormd.
