Signals: Regained - Een inleiding door Edwin Carels

Too B or not Too B(-movies)?

Zoals elk jaar vormt de selectie van Signals: Regained een bonte verzameling van korte en lange producties die de geschiedenis van film op een eigentijdse manier weerspiegelen, recyclen, herschrijven of herinterpreteren. Dit jaar was er een opvallend groot aantal korte films die het traditionele filmmateriaal uitwuifden, en zo hun verdriet uitdrukten over het verlies aan materialiteit. Alsof het digitale geen materialiteit vergt. DCP-projectoren zijn even omvangrijk als hun analoge voorgangers, hun technologische eigenschappen zijn alleen heel verschillend. Wanneer gaan kunstenaars daar mee spelen?

Van een klassiek portret van een typische, traditionele cinefiel, tot een experimentele animatie van Salomé en zelfs een hypothetische reconstructie van een belangrijk hiaat in de filmografie van een maestro: Signals: Regained herinnert er ons telkens aan dat ons filmgeheugen geen aanleiding tot rouw behoeft te zijn. Integendeel, het kan ook de bron van inspiratie zijn of het ruwe materiaal voor nieuwe, verfrissende werkstukken vormen.

Dit wordt tamelijk expliciet aangetoond in Remake, Remix, Rip-off, een documentaire over de populaire Turkse cinema van de jaren zestig tot negentig. Van Some Like It Hot, Tarzan, Superman, tot The Exorcist en E.T.: geen enkele populaire Amerikaanse film wist aan een Turkse bewerking te ontkomen, zo lijkt het wel. In westerse ogen ziet zo'n bewerking van populaire filmmotieven naar een niet-westerse setting er meestal nogal onhandig uit, of lijkt zelfs een belachelijke vorm van imitatie - een B-film die ook een vorm van zelfparodie in zich heeft. Echter, als een filmmaker waar ook ter wereld erin slaagt een elegante imitatie van een neorealistische of Antonioni-achtige film uit de klassieke canon neer te zetten, wordt hij of zij onmiddellijk omarmd door westerse critici.

Het toe-eigenen van motieven kan ofwel dienen om een dialoog tot stand te brengen, of om de ander een lachspiegel voor te houden. Zoals het intrigerende epos The Search for Weng Weng illustreert: de culturele verschillen in smaak of moraal kunnen verrassend groot blijken, en cultureel imperialisme kan ook ondermijnd worden of zelfs teruggedraaid. Electric Boogaloo bewijst hoe de ‘echte’ industrie (Hollywood) aangetast kan worden door overijverige na-apers. Beyond Clueless is daarom een welkom voorbeeld van een film die de culturele gemene deler liever in het eigen milieu zoekt - een oprechte liefdesverklaring aan het genre van de westerse mainstream pulp.