IFFR & vfonds 2021

Voor de mensen die nog wat minder bekend zijn met vfonds, wat houdt het in?
Lisette Mattaar: Vfonds is het Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg. Oorspronkelijk werd het fonds opgericht na de Tweede Wereldoorlog om de zorg voor de veteranen te organiseren, maar in de ruim 75 jaar dat het fonds nu bestaat heeft het ook een bredere functie: de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog levend te houden en hieruit, en uit meer recente oorlogen en conflicten, lessen te blijven trekken. Zo proberen we een bijdrage te blijven leveren aan een sterke democratische rechtsstaat en een vreedzame samenleving. 

Wat maakt IFFR zo’n goede match voor vfonds, en andersom?
Marjan van der Haar: IFFR bestaat nu vijftig jaar en in die periode is het voor ons altijd belangrijk geweest om verschillende stemmen van over de hele wereld te laten horen. Vrijheid van meningsuiting is een van de kernwaarden van IFFR. En IFFR maakt zich ook sterk voor filmmakers die daarin worden beperkt. Veel van de vertoonde films komen uit landen of gebieden waar vrijheid en vrijheid van meningsuiting ernstig onder druk staan, of hebben thema's die daaraan raken. Dit sluit aan bij onderwerpen waar vfonds zich mee bezig houdt.

Mattaar: We mogen hier in Nederland dan al meer dan 75 jaar zonder oorlog samenleven, maar vrijheid en democratie zijn geen vanzelfsprekendheid. Het is zo belangrijk om hiervan en hierover te blijven leren. Film is daar een mooie vorm voor. Film zet een onderwerp in de schijnwerpers, maakt zware of gevoelige onderwerpen toegankelijk en bespreekbaar. Dat geldt zowel voor het algemene publiek als voor jongeren. 

Educatie is in jullie samenwerking dan ook een belangrijke pijler.
Mattaar: Er is onderzoek gedaan en daaruit is gebleken dat een van de belangrijkste bronnen waar jongeren hun kennis over de geschiedenis halen – naast lessen op school – films zijn.

Van der Haar: Jongeren krijgen wat betreft film en media ongelooflijk veel content voor hun kiezen. Dan is het extra belangrijk dat ze ook kritisch leren kijken, leren reflecteren. Iedere editie organiseren we specifiek voor jongeren een vredescollege, dat we koppelen aan een specifieke film of voorstelling. Vorig jaar verzorgde acteur en theatermaker Mahfoud Mokaddem het vredescollege bij Les Misérables van Ladj Ly, geïnspireerd door de beroemde roman van Victor Hugo, maar dan gegoten in een modern jasje en opgenomen in een banlieue van Parijs. Het jaar daarvoor bracht columnist en politicoloog Hélène Mungayende een column voorafgaand aan de hybride film Another Day of Life (De la Fuente, 2018). Het vredescollege van dit jaar, dat hopelijk in het najaar plaats kan vinden, zal draaien om de interactieve dans- en theatervoorstelling Revolt die Cecilia Moisio met Maas theater en dans aan het maken is.

Mattaar: De bedoeling is dat de leerlingen van de MBO straks ook echt mee gaan doen aan het theaterstuk. Vrijheid staat hierbij op meerdere manieren centraal. Ook fysiek in deze bijzondere tijd. 

Hoe komt jullie samenwerking in de aankomende – hybride – editie tot uiting?
Mattaar: Die zie je vooral terug in de Big Talk: Srebrenica. Never Again? Dit is een bijzondere samenwerking tussen IFFR, vfonds en LUX Nijmegen, waarin panelleden onder leiding van Coen Verbraak met verschillende perspectieven gezamenlijk de dialoog aangaan om te kijken welke lessen we kunnen trekken van dit onrecht uit het verleden. 

Naast de Big Talk: Srebrenica. Never Again? hebben we natuurlijk films die we tippen aan onze achterban en vrienden van het vfonds. De tips voor de juni-dagen zijn: The Blue Danube, een droogkomische film van Ikeda Akira over een groep Japanse soldaten die tussen 9 en 5 het dorp aan de overkant van de rivier beschieten maar eigenlijk niet weten waarom. De documentaire Damascus Dreams van Émilie Serri toont het door oorlog verscheurde Syrië, waarin ze de herinneringen van vluchtelingen koppelt aan haar familiegeschiedenis. En het voor een Oscar genomineerde Quo Vadis, Aida? van Jasmilla Žbanić, over de genocide in Srebrenica. Hierin volgen we voormalig docente Aida, die tijdens de bezetting van de Bosnische stad Srebrenica door het Servische leger fungeert als tolk voor de Nederlandse VN militairen.

Naar welke van de filmtitels kijken jullie het meeste uit?
Mattaar: Ik ben zelf het meest benieuwd naar The Blue Danube. Deze film toont hoe plichtsgetrouw de soldaten zijn, ondersteund door muzikale flarden van de wals op trompet, die in hun schoonheid contrasteren met de zinloze oorlog. Naast dat het denk ik een hele mooie film is ben ik ook benieuwd naar wat het deelnemen aan oorlog met deze mensen doet. 

Van der Haar: Ik kijk uit naar Damascus Dreams, voor de oorlog bezocht ik meerdere malen Syrië tijdens het Filmfestival in Damascus. Een prachtige stad waar ik nog vaak aan denk. Bijzonder om te zien hoe dit filmisch essay de persoonlijke zoektocht van filmmaker Émilie Serri vastlegt. Serri combineert oude familiefoto’s en -films met interviews met familieleden en andere Syriërs om zo een band te vormen met het door de burgeroorlog verscheurde en verwoeste land.