Waar wacht je op?

Terwijl je op het begin van een film wacht, is hij al begonnen. Of je nu op weg bent naar de bioscoop of het jezelf gemakkelijk maakt op de bank; de verwachtingen voeden je fantasie al en roepen gedachten op over de film die op beginnen staat.

Geschreven door Edwin Carels

Deze vorm van verwachting kan enigszins kortstondig en onbepaald zijn, of juist volledig bewust en vol spanning. Gevoed door eerdere kijkervaringen hebben we een idee van wat we kunnen verwachten, zelfs als we het onverwachte verwachten.

Wachten is niet alleen een prospectieve, maar ook een introspectieve activiteit. Het werpt ons terug op onszelf, en maakt ons tegelijkertijd extra bewust van de mensen om ons heen. Daarom versterkt wachten het verlangen naar de manifestatie van iets of iemand anders.

Te midden van de hectische overprikkeling die een festival traditioneel biedt is Wait and See een poging om een oase van serene concentratie te creëren. De primaire ambitie is het geven van een nieuwe impuls aan de sensatie van het filmkijken als ervaring, als experiment met jezelf. De dualiteit van de titel komt terug in de tweevormige presentatie: binnen en buiten de bioscoop.

Spanning

In de bioscoop nodigt een selectie van negen speelfilms en drie compilatieprogramma’s de kijker uit om na te denken over begrippen als de ontdekking van je persoonlijke bioritme (Dreamlife, 15 Days, Zumiriki), de vasthoudendheid die nodig is voor sociale verandering (Common Birds, Fortezza, Nothing to Be Afraid of), of de omgang met het existentiële besef dat het leven eindig is (Cemetery, Meanwhile on Earth, Sicherheit123). Hoewel al deze films de tijd nemen en hun eigen tempo kennen, ligt de nadruk niet alleen op de esthetisering van tijdsduur.

Hetzelfde geldt voor de drie compilatieprogramma’s. Time Will Tell richt zich op de kalme anticipatie van fysieke beweging, fysiologische verandering en de sociologische implicaties van het jezelf verplaatsen. Time and Place behandelt het verlangen naar empathie in barre tijden, de behoefte aan een dak boven je hoofd en een persoonlijk ankerpunt in de kosmos. Time and Tide wisselt lineaire en cyclische tijdspatronen af, zowel in de buitenwereld als in het eigen dagelijkse ritme tussen waken en dromen.

Tegelijkertijd behoudt elke film in deze compilaties zijn autonomie. In plaats van de gebruikelijke directe opeenvolging van de ene na de andere titel, wordt er na elke film een adempauze ingelast. Daardoor is de totale lengte per compilatie duidelijk anders dan de opgetelde lengte van de losse films. De pauzes zijn in dit geval echte intermezzo’s: dankzij korte onderbrekingen met muziek kan de film wat langer resoneren en de kijkervaring telkens op de voorgrond plaatsen.

Verrassing

Een andere, bijzondere setting om het programma Wait and See te ondergaan is een kleine, ietwat verborgen ruimte in het hart van het festivalcentrum, doelbewust ingericht als wachtkamer. Ook hier tarten de kijkomstandigheden elke conventionele vorm van filmconsumptie. De ruimte is ingericht als een typische wachtkamer, met een rij stoelen tegen de muur, tijdschriften op een lage tafel en een videoscherm dat aan het plafond hangt.

Je kunt op een willekeurig moment naar binnen gaan, op een stoel gaan zitten en wachten tot er iets op het scherm verschijnt. Een dagelijks wisselende selectie van korte films, van drie tot dertig minuten lang, wordt met onregelmatige tussenpozen vertoond. Soms is er maar een korte pauze, soms duurt het een kwartier of meer voordat de volgende film begint.

De films zijn allemaal nieuw (er is zelfs een aantal wereldpremières), vooral van jonge makers die ‘nog in de wachtkamer zitten’ qua internationale carrière. De inhoud en stijl lopen sterk uiteen en de curator heeft geen cohesie nagestreefd, afgezien van de ambitie om de kijker in verwarring te brengen en een gesprek op gang te brengen tussen de aanwezige happy few.

Achter deze wachtruimte bevindt zich nog een andere ruimte. Van tijd tot tijd gaat de deur open en worden individuele bezoekers uitgenodigd deze veel grotere ruimte te betreden (ergens tussen een dokters- en een therapeutenkamer in), waar een aantal audiovisuele installaties te zien is. Een paar keer per dag, op vaste momenten, gaat de deur naar deze spreekkamer ook open voor een grotere groep mensen, om een speciale sessie bij te wonen rond één filmmaker (First Symptoms), een meer interactieve workshop (Group Therapy) of een verrassing (On Prescription). Voor de details per dag: raadpleeg de website van het festival.

In samenwerking met Codarts Composers Ensemble, Piet Zwart Instituut (Lens-Based Media-cursus) en Studio de Doelen.