Wanuri Kahiu over Rafiki

De door Hubert Bals Fonds (HBF) en CineMart ondersteunde films worden regelmatig festivalfavorieten. Rafiki van Wanuri Kahiu is zo'n voorbeeld. De film reist de hele wereld over van Cannes naar het Discovery programma van TIFF in Toronto. Yoana Pavlova had een kort gesprek met Kahiu over de film en de rol van HBF.

De eerste Keniaanse inzending in Officiële Selectie van Cannes, een LGBTQ-taboe-doorbreker en een lokaal verbod voor de wereldpremière - Wanuri Kahiu's Rafiki (2018) was een van de meest besproken titels in het voorjaar van 2018. In juni werden zowel de regisseur als de Zuid-Afrikaanse producent van de film, Steven Markovitz, uitgenodigd om lid te worden van de Academy of Motion Picture Arts and Sciences. In juli volgde de Afrikaanse première, toen Rafiki werd uitgekozen om het Durban International Film Festival te sluiten.

Hoewel Kahiu's debuutfilm From a Whisper (2009) en haar sci-fi korte Pumzi (2010) behoorlijke festivalfavorieten waren en haar naam daarmee op al een tijdje op de internationale kaart stond, zit achter de triomf van Rafiki zeven jaar hard werk en toewijding. De filmmaker herinnert zich deze testtijden met een kalme en positieve houding: "Steven Markovitz was vrij ijverig om naar elke plaats te gaan die hij maar kon om bij elke potentiele financier geld aan te vragen. Het duurde een tijdje. Bij iedere subsidie die we niet kregen leerde we om het volgende jaar terug te gaan en dezelfde beurs opnieuw aanvragen. Voor enkele subsidies lukte dit, omdat we elke keer dat we werden afgewezen die informatie goed hebben gebruikt."

Het Hubert Bals Fonds blijkt een van de kernpunten te zijn in het traject van de ontwikkeling van Rafiki. Kahiu deelt haar herinnering: "Het was mijn producer die naar Rotterdam ging, ik heb helaas nog niet het genoegen gehad daar te zijn. Dit was de periode dat ik erg bezig was met wie ik was als een filmmaker, en wat het project precies was, er was daarom wel heel veel contact. (...) Wat ik me herinner, was dat ze me als filmmaker erg ondersteunden en probeerden de juiste visie te creëren. Het voelde alsof we de creatieve vrijheid hadden om te kunnen bereiken wat we nodig hadden om te bereiken, en ze gaven ons de ruimte om te beseffen dat we de experts van Kenia waren. Het was geweldig om te kunnen werken met een organisatie die de artiesten zo respecteert."

Kijkend naar de lange geschiedenis van IFFR en HBF met het mogelijk maken van 'moeilijke' projecten in het continent, lijkt er voor Rafiki een parallel te trekken het LGBTQ-drama van John Trengove The Wound / Inxeba (2014 HBF Plus). Kahiu antwoordt echter dat het "heel andere films zijn". Ze wijst er geduldig op dat homoseksuele personages al sinds de jaren zestig in Afrikaanse films aanwezig zijn. "We volgen gewoon onze afkomst", voegt ze eraan toe. Dat brengt het gesprek naar de films en makers die Kahiu zag in de voorbereiding op Rafiki. "De Franse regisseur Mélanie Laurent, er is iets wat ze doet in Respire [Breath] en Les Adoptés [The Adopted] dat ik echt heel erg leuk vond, omdat het super tastbaar en ... beschikbaar was, maar ik heb ook veel zwarte referenties, vrouwelijke kunstenaars - het werk van Mickalene Thomas, Wangechi Mutu, en ook een geweldige fotograaf uit Zuid-Afrika, genaamd Zanele Muholi. "

Dit grote kader van kennis en inspiratie is niet toevallig, Kahiu is mede-oprichter van AFROBUBBLEGUM, een mediabedrijf en een gedeeld esthetisch begrip van Afrika als een alternatief narratief. Toch is het moeilijk te geloven dat Rafiki, een zacht liefdesverhaal van twee adolescente meiden in de kleurrijke achtergrond van Nairobi en met muziek vrijwel volledig door vrouwelijke muzikanten gemaakt, door de Keniaanse censuur als een bedreiging wordt gezien. "Ik denk dat kunst politiek is, ook al proberen we het niet te zijn, en dat maakt deel uit van het proces - verschillende mensen interpreteren het op verschillende manieren, dus wordt het politiek. Omdat we allemaal verschillende meningen hebben over hoe het zou moeten zijn. Maar toen ik het maakte, maakte ik het als een liefdesverhaal, ik maakte het als een kunstwerk en mijn hoop was gewoon om een ​​liefdesverhaal te vertellen, omdat ik denk dat er meer vanuit deze kant van de aarde moeten komen, en dat zal mijn bedoeling blijven."