Ordinary Heroes: Made in Hong Kong

Bijna een jaar geleden barstten de burgerprotesten in Hongkong los – en het einde van de demonstraties lijkt nog lang niet in zich. Het programma Ordinary Heroes: Made in Hong Kong – onderdeel van Perspectives – geeft een diverse blik op de actuele politieke en sociale onrust in Hongkong.

“Ik volg de politieke en sociale ontwikkelingen in Hongkong al jaren op de voet”, vertelt Shelly Kraicer, samensteller van het programma. “Met de huidige protesten leek het me belangrijk de buitenwereld te helpen begrijpen wat er momenteel in Hongkong gebeurt.”

Film kan daarin een belangrijke rol spelen. “Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in de relatie tussen cinema en de maatschappij, en tussen cinema en de politiek. Apolitieke films bestaan volgens mij niet. Elke film reflecteert wel op de buitenwereld.”

De allereerste film die Kraicers aandacht trok was Last Night in Sham Shui Po van Andrew Lang (tijdens het festival te zien in het compilatieprogramma What’s Next), een korte documentaire van drie minuten zonder tekst. “Het is één onafgebroken geschoten scène die er schitterend uitziet, en muzikaal wordt begeleid door What a Wonderful World van Louis Armstrong. Maar tegelijkertijd zie je hoe oproerpolitie een groep protestanten belegert. Het is filmkunst en een intens politiek statement ineen.”

Tijdens zijn research voor het programma in Hongkong werd Kraicer geraakt door de veerkracht en de vindingrijkheid van de filmmakers daar. “In plaats van stilletjes in een hoekje weg te kruipen, pakken de meesten juist de camera’s op.”

Vier lange films, drie wereldpremières en één internationale première, vormen het kloppende hart van het programma. “If We Burn van James Leong en Lynn Lee is nog een werk in uitvoering. Zolang de protesten bezig zijn, blijven ze filmen. Speciaal voor het festival hebben ze nu een voorlopige versie gemaakt. Het zijn twee briljante, bevlogen filmmakers die met hun documentaire midden in de protesten duiken. We Have Boots van Evans Chan is een meer klassieke documentaire, met veel interviews. De film geeft een intellectueel en historisch overzicht van de protestbeweging in Hongkong, op basis van gesprekken met belangrijke deelnemers van de zogenoemde Paraplubeweging – een voorloper van de huidige protesten – uit 2014.”

De derde wereldpremière is de meest kunstzinnige: The Cube Phantom van Alan Lau. “Het is een experimentele dansfilm in tien delen. Ieder deel bevat andere muziek, van componist Anthony Cheng, en een andere choreografie, van choreograaf Jordann de Santis. Ieder segment speelt zich af op een herkenbare locatie in Hongkong. Het is een prachtig en expressief stukje filmkunst, dat direct is voortgekomen uit de protestbeweging.”

Ook de internationale première van Memories to Choke On, Drinks to Wash Them Down van Ming Kai Leung en Kate Reilly bestaat uit verschillende onderdelen: drie delen fictie, één deel documentaire. “Ieder deel concentreert zich op een ander aspect van het huidige, dagelijkse leven in Hongkong. Op het eerste gezicht lijkt de film misschien heel licht en luchtig, maar net onder het oppervlak voel je de constante spanning.”

Niet elke film in het programma is nieuw. Tussen de 24 lange en kortere films zitten ook een paar klassiekers uit de periode 1974 tot 2005. “Deze films bevatten thema’s die de sociale spanningen en politieke strijd definiëren: het sterke gevoel van vervreemding onder jongeren, de sociale en maatschappelijke ongelijkheid, de kloof tussen rijk en arm, de spanningen tussen Hongkong en het vasteland, de macht van de staatspolitie en die van de criminele onderwereld. Juist deze oudere films tonen dat alle kwesties waar de mensen in Hongkong nu mee worstelen er eigenlijk altijd al waren.”

Van de klassiekers verdienen twee een speciale vermelding. De eerste is Cageman uit 1992 van Jacob Cheung. “Deze briljante en sociaal geëngageerde filmhuisfilm gaat over arme middelbare mannen die in appartementencomplexen in kooien wonen, omdat dat het enige is dat ze kunnen betalen. Het is een echte Hongkong-klassieker die nog maar zelden wordt vertoond, gebaseerd op een waar fenomeen.”

Long Arm of the Law uit 1984, de enige speelfilm die Johnny Mak in zijn eentje maakte, is ook essentiële kost. “Wie Hongkong cinema zegt, zegt actiefilms. Long Arm of the Law is een actieklassieker, maar ook zoveel meer. De film gaat over een groep wrede en gewelddadige Chinese gangsters die door de politie wordt belegerd in een arme wijk in Hongkong. Het heeft een kracht en bloeddorstigheid en tegelijkertijd kille schoonheid die alle Hongkong-films die daarna kwamen heeft beïnvloed.”

Uiteindelijk hoopt Kraicer dat bezoekers vooral zoveel mogelijk verschillende films van het programma gaan zien. “Ik hoop dat het programma bezoekers de nodige context biedt en ook een stem geeft aan de bewoners en filmmakers in Hongkong die worstelen met de harde realiteit van vandaag.”

Geschreven door Bregtje Schudel