Interviews

Jorge Thielen Armand over La fortaleza

24 januari 2020

Interviews

Jorge Thielen Armand over La fortaleza

24 januari 2020

Jorge Thielen Armand over La fortaleza

Ook voor zijn derde film, het voor een Tiger Award genomineerde La Fortaleza, keerde de geëmigreerde filmmaker Jorge Thielen Armand terug naar Venezuela. In de hoofdrol zijn vader, die in een jungle vol Colombiaanse guerrilla’s en giftige goudmijnen houvast zoekt bij een oude herinnering.

Geschreven door Kees Driessen

Jorge Thielen Armand verliet Venezuela toen hij een tiener was, samen met zijn moeder en stiefvader – eerst naar de Verenigde Staten, toen naar Canada. In zijn films keert hij telkens terug naar zijn gekwelde vaderland en de familie die daar achterbleef. In de korte documentaire Flor de la Mar was het zijn grootvader, ook een Jorge, die afgeeft op de archeologische verwaarlozing van de eerste Spaanse nederzetting in Zuid-Amerika.

In de speelfilms La Soledad (‘de eenzaamheid’, de naam van zijn ouderlijk huis) en nu La fortaleza (‘de innerlijke kracht’), beide balancerend tussen fictie en non-fictie, is het Thielen Armands vader – nóg een Jorge – die ofwel de familievilla wil repareren ofwel, in La fortaleza, een vervallen toeristenkamp in de jungle nieuw leven wil inblazen. In deze films speelt Jorge senior fictieve versies van zichzelf – waarbij La fortaleza zijn zware junglejaren verbeeldt, toen hij in de Venezolaanse goudmijnen werkte.

Waarom castte u uw vader?
“Het begon met La Soledad, waarin hij een bijrol had. Daar was hij mijn toegang tot ons oude familiehuis. Hij speelde mij, in zekere zin. Dankzij hem kon ik daar naar binnen en rondlopen door mijn verleden. Bovendien was het geweldig om opeens zoveel beeldmateriaal van zijn gezicht te hebben, van alle kanten, in prachtige 2K-resolutie. Die beelden blijven bestaan, ook voor mijn achter-achter-kleinkinderen. En ik weet niet of u het zich herinnert, maar aan het einde van La Soledad meldt hij dat hij naar de mijnen vertrekt. Toen we aan het monteren waren, dachten we: dát is onze volgende film. La fortaleza is dus een soort vervolg. Weer een avontuur met mijn vader – net zoals toen ik klein was en we samen de jungle in trokken.”

Na Flor de la Mar en La Soledad is dit opnieuw een film waarin iemand een ruïne, een vervallen idee van thuis, probeert op te knappen. Waarom?
“Dat is gemakkelijk te verklaren. Sinds ik Venezuela in 2005 verliet, heb ik me nooit meer ergens thuis gevoeld. Ik ben keer op keer verhuisd en zelfs na vijftien jaar Canada heb ik nog steeds geen Canadees paspoort – en misschien krijg ik die wel nooit.”

La fortaleza betekent niet alleen ‘kracht’, maar ook ‘fort’ – alweer een gebouw.
“Het woord verwijst inderdaad naar je innerlijke kracht, de kracht van de ziel. Maar mijn vader is ook een fort aan het bouwen in de jungle, om zich te beschermen tegen gevaarlijke lieden uit de mijnen en tegen de hele situatie in Venezuela. Bovendien verwijst het ‘fort’ voor mij naar de tafelbergen op de achtergrond, de tepuis, die je alleen in Venezuela vindt. Die vormen ons laatste toevluchtsoord. Zelfs als de hele Amazone-jungle wordt vernietigd, blijven deze bergen bestaan. Trouwens, ik bedenk me nu dat mijn volgende film ook weer zal gaan over iemand die een huis probeert te bouwen, haha!”

Heeft die film al een titel?
“Ja, La cercanía – wat ‘nabijheid’ betekent. Eerst, toen ik Venezuela verliet, was ik verloren. Dat was de eenzaamheid, la soledad. Daarna herwon ik mijn kracht, la fortaleza. Nu kan ik weer dichter bij mensen zijn – bij de mensen die ik achterliet en bij mijn naasten in mijn huidige omgeving.”

Vertegenwoordigen deze vervallen gebouwen ook Venezuela zelf?
“Jazeker, het is een duidelijke metafoor. De mensen in Venezuela hebben tegenwoordig zoveel problemen. Sommige daarvan wil ik in mijn films verwerken.”

Zoals de Colombiaanse guerrilla’s en de watervergiftiging door mijnbouw in La fortaleza.
“Dit misbruik van Venezuela, door buitenstaanders en door onszelf, raakt me. Het zijn ook echte mijnen waar ik filmde. Tegelijkertijd wil ik graag dat kijkers niet altijd meteen weten of iets misschien een droom is. Wat werkelijkheid is en wat fictie. Het heeft te maken met Venezolaans magisch realisme: er kan opeens een paard in je tuin staan, midden in de stad, zoals in La Soledad. Zulke dingen gebeuren daar echt.”

En zoals de vleermuis die uw vader uitspuugt in La fortaleza.
“Haha, ja! Dat was gebaseerd op een droom die ik had, toen ik mijn ex-vriendin heel erg miste. In mijn droom drukte zij een puist uit in mijn nek, ze drukte en drukte en toen kroop er een zwart beest uit en liep over mijn arm. Dat wilde ik met mijn vader ook doen, alsof hij bevrijd wordt van iets duisters in zichzelf. Maar de visuele effecten om dat voor elkaar te krijgen waren te duur, dus nu spuugt hij een vleermuis uit.”

Andere berichten over Interview