Interview met Kunstbende-winnaar Mara

“Maak je dit al op je vijftiende?” Een van de juryleden kon het bijna niet geloven. “Ik vind er zoveel kunstenaarschap tussen zitten.” Mara Linde van der Graaf, vierde klas vwo op het Karel de Grote College in Nijmegen, maakte in november grote indruk tijdens Kunstbende met haar korte film Constante Toekomst. In vierenhalve minuut neemt ze de kijker mee naar verleden en toekomst, heeft ze het over de angst om te vergeten. Ze stelt de vraag: Wie ben ik nu? Wie ben ik straks?  

Constante Toekomst is een echte coronafilm. Van der Graaf deed alles zelf: filmen, schrijven, stop-motion animatie. De beelden lijken eenzame observaties: van achter het raam, in de auto, starend naar het plafond. Van der Graaf is de enige persoon die we zien én horen. En haar monoloog is er een die we allemaal wel hebben gevoerd in ons hoofd tijdens de lockdown - zij het waarschijnlijk niet in zulke mooie woorden. Het is indrukwekkend wat Van der Graaf op haar zestiende laat zien: een constant spel tussen beeld en woord, visuele poëzie die nét genoeg houvast biedt om herkenbaar te zijn. Maar voordat we te veel verklappen, kijk zelf Constante Toekomst.

We spraken kort met Van der Graaf over haar film, haar inspiratie en - we ontkomen er niet aan - haar toekomst.

We zijn inmiddels een paar maanden verder, maar alsnog: gefeliciteerd! Wat betekent het voor jou dat je Kunstbende hebt gewonnen?
Van der Graaf: Het winnen van Kunstbende was een hele vreemde en leuke ervaring. Ik heb er hele leuke mensen ontmoet die met dezelfde dingen bezig zijn als ik.

Kun je iets vertellen over hoe Constante Toekomst is ontstaan?
Constante Toekomst heb ik in mijn eentje gemaakt. Op deze manier kon ik er heel lang en flexibel aan werken. Ik kon het verhaal veranderen wanneer ik wilde en ik hoefde voor het filmen geen rekening te houden met corona.

Ik las dat je eerst schrijfster wilde worden. Hoe ben je begonnen met filmmaken? En wat kun je met film zeggen wat je met woorden alleen niet kunt?
Rond mijn twaalfde was ik een tijd lang gestopt met schrijven. Wel ontwikkelde ik toen een liefde voor fotografie en begon ik te klooien met een camera. Ik maakte al af en toe vlog-achtige dingen, maar begon het filmen langzamerhand serieuzer te nemen. Toen ik van een vakantie in Engeland een zeventien minuten durende aftermovie had gemaakt, ben ik helemaal verliefd geworden op filmmaken, en kwam daarbij mijn liefde voor schrijven ook terug. Ik denk dat film het echte leven het beste kan weergeven, door gezichtsuitdrukkingen, tonen in stem, maar ook door beelden en geluiden van de wereld om ons heen. Het raakt bijna alle zintuigen, waardoor de kijker zich heel goed kan invoelen. In boeken krijgen we vaker gedachtegangen mee en worden dingen meer uitgelegd. Maar ik vind juist het mooie aan film ook dat dingen meer open gelaten kunnen worden, en dat de kijker vaker zelf dingen in moet vullen.

Constante Toekomst voelt als een intiem kijkje in een dagboek. Ook zien en horen we in de film maar één persoon: jou. Hoe persoonlijk is de film?
Erg persoonlijk, wat het vertonen van de film dan ook doodeng maakte. Ik wilde in de film plek geven aan bepaalde onzekerheden. Ik denk dat het nooit mijn bedoeling was dat ik met de film deze gevoelens duidelijk uit wilde leggen, maar dat iedereen zelf mag kijken wat ze er van zichzelf in terugzien.

Wie is je favoriete filmmaker?
Mijn favoriete filmmakers zijn Céline Sciamma en Richard Linklater. Céline Sciamma bewonder ik vooral voor haar visuele stijl en haar film Portrait de la jeune fille en feu vind ik in elk opzicht briljant. Ik vind dat Richard Linklater heel levensechte personages en dialogen schrijft, die rechtstreeks uit het echte leven op het beeld gestopt zijn.

Over toekomst gesproken: gaan we meer films van jouw hand zien? 
Ik wil zeker weten films blijven maken. Ik focus me nu vooral op het oefenen met scripts en maak kleine films waarin ik aan het experimenteren ben met verschillende manieren van filmen, monteren en soms stop-motion animatie.

IFFR x Kunstbende

IFFR en Kunstbende onderhouden al jaren een warme band. ‘IFFR vindt het belangrijk om jonge makers te stimuleren en hun films te tonen’, zegt Renske Gasper, hoofd educatie van International Film Festival Rotterdam. ‘Het festival is altijd nieuwsgierig naar nieuwe verhalen en vertelvormen. We zijn heel blij met de jarenlange samenwerking met Kunstbende van waaruit jongeren zich kunnen presenteren op het festival. Naast het vertonen van de winnende film, gaan we met de maker in gesprek over zijn of haar verdere ontwikkeling.’