Humor en magie als wapen
15 januari 2020
Maaike Gouwenberg over Kiluanji Kia Henda
Kiluanji Kia Henda (1979), hij woont en werkt in Luanda en Lissabon, is een Angolese kunstenaar die naast korte films ook performances, fotografie en sculpturen tot zijn disciplines rekent. Hij daagt zichzelf constant uit om andere vormen en nieuwe media te vinden waarmee hij zijn verhalen kan vertellen. In zijn werk reflecteert en reageert hij op politieke gebeurtenissen in zijn land om zo de relatie tot de (wereld)geschiedenis én de toekomst duidelijk te maken. Niet alleen gebeurtenissen uit de recente geschiedenis, zoals de eindeloze burgeroorlog waarin hij zelf opgroeide, maar ook de vroege koloniale verhalen zijn een bron van inspiratie voor zijn humorvolle, sociaalkritische werken.
Geschreven door Maaike Gouwenberg
In zijn films zet Kiluanji Kia Henda zijn fascinatie voor rauwe, confronterende waarheden om in poëtische, conceptuele films. Vaak laat hij zich daarbij inspireren door teksten van schrijvers en politici uit Angola zelf, zoals Agostinho Neto, dichter en Angola’s eerste president na de onafhankelijkheid. Maar ook werk van buitenstaanders als Ryszard Kapuściński, de Poolse oorlogsjournalist die de laatste dagen van het koloniale bewind beschreef, speelt een grote rol. Magische elementen maken de serieuze inhoud toegankelijk en ludiek. Zo heeft Havemos de voltar een opgezette antilope als protagonist die gefrustreerd is over het feit dat ze niet meer kan bewegen, ondertussen dromend van de natuur waarin ze leefde. En dan wordt ze meegenomen naar een discotheek. In There Is No Light Inside the Mirror speelt de schaduw van de man in het verhaal de hoofdrol – een belichaming van de wens om het verleden los te snijden – terwijl aan Concrete Affection – Zopo Lady een spookachtige laag lijkt te zijn toegevoegd door Kiluanji’s specifieke keuzes in beeld, montage en geluid.
Autodidact Kiluanji, opgegroeid in een familie van fotografie-enthousiastelingen, ontwikkelde zijn kunstenaarschap via muziek, experimenteel theater en Luandese collectieven van jonge kunstenaars. Deze conceptuele en beeldende scholing is vooral zichtbaar in zijn precieze en veelal statische camerawerk – een krachtige aanvulling op de complexe teksten in zijn films. Dankzij deze specifieke cinematografie is het mogelijk om mee te gaan in zijn soms absurdistische, ironische vertellingen.
