Alex Gibney lecture

Op 24 november deed Oscar-winnaar Alex Gibney in een exclusieve sessie op IDFA aan een zaal vol aanstormend filmtalent uit de doeken wat zijn belangrijkste leermomenten op documentairevlak waren.

Alex Gibney maakt onthullende en meeslepende documentaires, waaronder zijn doorbraak Enron: The Smartest Guys in the Room, het met een Oscar bekroonde Taxi to the Dark Side en de veelbesproken Going Clear-documentaire over de Scientology-kerk. De Amerikaanse cineast was (voor de eerste maal in zijn carrière!) te gast op IDFA, voor zijn nieuwe documentaire Citizen K. én een bijzondere Industry-sessie dat onderdeel uitmaakt van het Videoland Academy-traject.

Het publiek bestond uit een lichting nieuwe makers, die zo in de gelegenheid werd gesteld te leren van een van de beste documentairemakers ter wereld. Hoewel die zichzelf stiekem ook nog steeds als een leerling beschouwt. "Daarom herkijk ik om de negen maanden Gimme Shelter: een Rolling Stones-muziekdocumentaire die door de editing tot moordmysterie wordt getransformeerd. Laagje voor laagje, dieper en dieper, van speels naar sinister. Editors krijgen doorgaans niet genoeg credit." Gibney kan het weten, want hij begon zijn loopbaan als editor van fictiefilms. Uit dit cinéma vérité-meesterwerk hield Gibney het concept over dat je een documentaire kunt vertellen in de context van een onvervalste genrefilm -zoals de detective, zijn favoriete genre.

Een ander belangrijke les: als je een controversieel onderwerp tackelt en juridische tegenwerking verwacht, dan is het fijn als je een grote partij (bijvoorbeeld in het geval van Going Clear) achter je hebt staan met een juridisch team. "Maar breng de verwachte moeilijkheden wel direct open en bloot of tafel, en niet pas when the shit hits the fan."

De allerbelangrijkste les? Blijf open staan voor wat je tijdens de research en het maken van de documentaire ontdekt. "Documentaires zijn precies hetzelfde als speelfilms, met als enige verschil dat je bij een documentaire het script pas helemaal aan het eind schrijft. In de montagekamer."

In de middag konden filmmakers hun ideeën of filmplannen checken door de professionals die betrokken zijn bij Videoland Academy. Veel filmmakers gingen in gesprek met hen om te weten of hun documentaire- of fictieplan in aanmerking zou komen voor de Videoland Academy en de thema’s ‘Grounded Sci-Fi’ en ‘True Crime’.

Verslag van Anton Damen, foto's door Almicheal Fraay