Alejandro Landes over Monos

De Braziliaans-Nederlandse coproductie Monos van Alejandro Landes volgt een groep Colombiaanse kindsoldaten door spectaculaire landschappen. Van een bergplateau boven de wolken komt de rebellengroep terecht in de totale chaos in de cañons beneden. Het is een jungleoorlog met een vleugje drank, paddo’s, een gijzelaar en een ingelijfde melkkoe.

De Monos, die rondgecommandeerd worden door hun snauwerige commandant Mensajero, hebben maar één opdracht: een Amerikaanse gijzelaar in leven houden die Doctora heet – gespeeld door Julianne Nicholson – en een melkkoe die ze lenen van ‘De Organisatie’. Als de acht tieners – onder wie Disney-acteur Moises Arias en Sofia Buenaventura – in een hinderlaag terechtkomen, worden ze een moeras in gedreven.

Monos is zowel allegorisch als filosofisch; met de achterste linies van de Colombiaanse burgeroorlog als decor voor een verhaal over pubers die hun leven vormgeven. Mica Levi componeerde de intrigerende soundtrack. Voorafgaand aan onze Summer Nights voorpremière op 4 september praat Alejandro Landes met ons over Monos, een ‘beestachtige’ productie. 

Monos gaat aan de oppervlakte over oorlog en strijd, maar het gaat ook over de innerlijke strijd van kindsoldaten. Waarom kinderen in de oorlog? 
“In zekere zin is Monos gebaseerd op reële gebeurtenissen, namelijk gijzeling en ontvoering tijdens een conflict. Vaak zijn de hoogste officieren degenen die die strategieën uitdenken, maar moeten de laagste rangen de krijgsgevangenen bewaken. In veel gevallen zijn soldaten met de laagste rang nog kind. Ik heb een aantal teksten gelezen van mensen die ooit ontvoerd of gegijzeld zijn en pubers als bewakers hadden.

Ik vond het ook belangrijk dat de hoofdpersonen in de leeftijd waren tussen kind en volwassene. Die scheidslijn sprak me aan. Dat is de periode waarin je vaak een zware strijd doormaakt. Ik wilde ook iets zeggen over de toekomst, dus de film stelt vragen namens de jonge hoofdpersonen, die hun leven nog voor zich hebben.”

Vertel eens over de Colombiaanse guerrillaoorlogen en rebellen in de achterste linies die je geïnspireerd hebben.
“Ik ben Colombiaan en die oorlogen vormden mijn grootste inspiratiebron. Colombia komt net uit een burgeroorlog met vele fronten en onduidelijke linies. In zo’n situatie heb je guerrilla’s, paramilitairen, drugshandelaren, buitenlandse interventie, en de overheid. Zelfs bij de guerrilla’s onderling heb je verschillende facties – evenals bij de paramilitairen. De gevechtslinies zijn erg verspreid en er is zeker sprake van oorlogsmist.

Het lijkt op conflicten waarvan onze generatie getuige is, die rommelig verlopen en waarbij mensen niet goed weten waar zij of hun land voor staan. Zo zou je iemand kunnen vragen naar de burgeroorlog in Syrië, waar de linies en dynamiek erg snel verschuiven. Dat zie je in het hele Midden-Oosten, en zelfs op de Krim. Voor het production design hebben we inspiratie geput uit allerlei rommelige conflicten wereldwijd en ook in het verleden. Dus als je Colombiaans bent zul je Monos in een specifiek licht zien, maar de film heeft ook daarbuiten bestaansrecht, omdat de film draait om de menselijke natuur en de oorlog daarop een venster biedt.”

De film draait om de menselijke natuur en oorlog biedt daar een venster op.
— Alejandro Landes over zijn inspiratiebron voor Monos

Hoe kijkt de film naar gender en seksualiteit? 
“Een belangrijk aspect van de film is dat hij een binaire kijk op de wereld verwerpt. Goed of slecht, volwassene of kind, links of rechts, slachtoffer of dader, paradijs of hel, man of vrouw. We hebben het personage Rambo, dat genderfluïde is en van wie je niet weet of het een man of vrouw is. Er zitten elementen in de film die verder kijken dan hokjes. Zo is het ook bij de verschillende milities in Colombia; je weet nooit of ze voor rechts of links vechten, en ik denk dat dat er uiteindelijk ook niet toe doet. Bij de casting hebben we meer dan 800 kinderen bekeken door heel Colombia. Door zoveel mensen te bekijken ontwikkelde ik volgens mij een soort blinde vlek voor gender. Er was een kind dat Matt heette en mijn interesse wekte. In een video zag ik hem basketballen met vrienden. Matt bleek Sofia Buenaventura te zijn, maar veel vrienden noemden haar Matt. Ze werd een inspiratiebron voor het personage Rambo.”

Rambo, Wolf, Smurf, BigFoot, Boom-Boom. Waarom heb je de personages zulke namen gegeven?
“Ik deed onderzoek naar pseudoniemen en nom de guerre [schuilnaam in de oorlog]. Ik vond die namen vaak opmerkelijk. Als ik nadacht over de film die ik in mijn hoofd had, kwam ik soms uit bij iets iconisch als Sneeuwwitje en de zeven dwergen. De film is gebaseerd op de realiteit, maar beweegt zich ergens tussen documentaire en fabel. We hebben realistische locaties en gezichten, maar de namen zijn sterk gestileerd, evenals de mise-en-scène. Het allegorische element wordt sterk aangezet in de film, maar de juxtapositie voegt een vleugje fantasy toe. Daarom is het zo interessant dat Monos de openingsfilm was van het Imagine Film Festival [een festival voor genrefilms].” 

Hoe verliep de productie en hoe heb je het avontuur beleefd in die prachtige landschappen? 
“Het was een beestachtige productie. We werkten op circa 4000 meter hoogte, op een zeer bijzondere plek in het natuurpark Chingaza. Het is moerasland met een groot bassin, waaruit het water naar beneden sijpelt. Dat stroomt steeds sneller, tot het in een stortvloed eindigt in de laaggelegen oerwouden. Dat is ook de structuur van de film: we volgen het pad van het water tot aan de junglecañon bij Medellín. Om daar te komen namen we een 4x4 en verplaatsten ons met ezels en vlotten. Onze productieassistenten waren legale gouddelvers, we hadden een aantal ezels en een helikopter en we werkten met leden van het Colombiaanse nationale kajakteam. Iedereen hielp ons om het voor elkaar te krijgen. Het was een merkwaardige, unieke groep mensen. Iedereen werkte keihard, maar op een gegeven moment moesten de sterren wel gunstig staan om het te laten slagen.”

Je werkte met de Nederlandse cameraman Jasper Wolf. Hoe verliep die samenwerking?
“Ik had een prima samenwerking met mijn vorige cameraman Thimios Bakatakis, de Griek die ook Porfirio en The Lobster heeft gedaan. Ik kon me niet voorstellen dat ik met iemand anders zou samenwerken. Maar toen stelde iemand me voor aan Jasper. Ik vond hem meteen erg energiek. Zijn totale toewijding aan de film, zijn referenties, zijn ambities en wat hij voor zich zag – tijdens de gehele opnameperiode was er geen moment dat hij niet thuis gaf. Ik kan me niemand anders voorstellen met wie ik deze film had kunnen maken. Hij was een echte soldaat. Het was een fysiek zware opnameperiode waarin hij voortdurend meebewoog met de personages. De film ademt een gevoel van beweging en daarom filmden we met een Mōvi-camera. Jasper moest een soort harnas dragen, waardoor hij op Robocop leek. Ongelooflijk!”

De soundtrack is van de hand van Mica Levi. Hoe heb je haar voorbereid?
“Ze is erg bijzonder. Ik stuurde haar een ruwe versie en ze kon meteen aansluiten bij de geest van de film: de kleuren, de gezichten en de locaties. Ze kwam met iets dat het project geholpen heeft in de voorstelfase, op twee manieren. Ten eerste het tijdloze aspect van de film. Je weet niet of het verhaal zich afspeelt in het verleden of de toekomst. Ze voegde elementaire geluiden toe, bijvoorbeeld door in een fles te blazen, en meer futuristische geluiden met behulp van synthesizers, als een stoot adrenaline, of iets uit een Berlijnse nachtclub. Ten tweede gaf ze verschillende personages en emoties een muzikaal kenmerk. Een van de problemen van de film was dat er zoveel personages zijn. Dus als bijvoorbeeld de boodschapper, die staat voor autoriteit en De Organisatie, in beeld verschijnt, hoor je altijd een schel fluitje.”

Monos ontving in 2015 steun van het Hubert Bals Fonds en werd eerder gepitcht op onze coproductiemarkt CineMart. In hoeverre heeft die steun de realisering van de film geholpen?
"Met CineMart is eigenlijk alles begonnen, dus dat was erg spannend. Daar hebben we kennisgemaakt met ons productiebedrijf Lemming Film, wat tot iets moois leidde. Het was niet alleen een coproductie op papier, maar een samenwerking vanuit het hart. Het Hubert Bals Fonds heeft ons ook met de productie geholpen via HBF+Europe. Ik zou Monos een huis met bouwstenen uit vele landen en met verschillende kleuren willen noemen dat erg lastig te bouwen was, maar het Hubert Bals Fonds vormde de eerste steen."

Monos wordt op 4 september vertoond als pre-première tijdens de Summer Nights in Rotterdam, in samenwerking met KINO Rotterdam en Pathé Schouwburgplein. 

Klik hier om meer over de vertoning te lezen en kaartjes te kopen